30-31.05.2009
Мір, Нясвіж, Навагрудак
Нарэшце, пасля доўгай вучобы мы выбраліся ў новае падарожжа. Нас чакала сапраўды насычаная праграма - два дні ў падарожжы па неверагодна прыгожым і цікавым сваёй гісторыяй мясцінам. Спачатку сустрэлі нас велічныя вежы Мірскага замка, далей нас чакаў шлях на Навагрудак, Любчы, Шчорсы, і напрыканцы мы развіталіся з Нясвіжам.
За час сваёй вандроўкi мы пабачылi  ўладаннi многiх шляхецкiх i магнацкiх родаў Беларусi. На вялiкi жаль, зараз аб былой iх велiчы нагадваюць толькi маўклiвыя руiны. Але на шчасце, сёння можна пабачыць захаваўшыеся да нашых дзён Мірскі замак і Нясвіжскі палац. Шыкоўнасць гэтых пабудоў усёй сваёй магутнасцю, ды багацем адлюстроўваюць уплывовасць і ўладу магнатаў Ільінічаў і Радзівілаў. Сярод прадстаўнікоў гэтых родаў былі самыя разнастайныя людзі, якія адрознівалія сваёй ваяўнічасцю, некаторыя эксэнтрычнасцю, чудакаватасцю, ды нават вар'яцтвам. Убачыўшы ўсю шыкоўнасць фарнага касцёла і палаца ў Нясвіжы, пачынаеш разумец, чаму на такое пытанне, як "Ці ліча сябе пане ліцвінам? А можа пане паляк?", уладар гэтых мясцін ганарліва адказваў: "Я Радзівіл!".     Радзівілы былі на столькі багатыя, што нават каралі РП не маглі стаць з імі ў адзін шэраг па сваёй заможнасці. Радзівілы дазвалялі сябе многае - дастаткова толькі ўзгадаць пра адну з самых каларытных асоб нашай гісторыі Пане Каханку. Гэты чалавек праявіў сябе як актыўны палітычны дзеяч, а таксама як самы вялікі выдумляльшчык свайго часу. Пане Каханку любіў часта ўзгадваць як ён штурмаваў іспанскую Сарагосу, ці як аднойчы ў баю адзін конь быў разрэзаны папалам, пярэдняя частка якога засталася шчапаць траву, а другая пайшла да кабыл, пасля чаго на свет з'явілася шмат ліцвінскіх коней (нічога не нагадвае?).
Вялікае здзіўленне ад убачанага атрымалі мы ў Міры і Нясвіжы, але ж мяне найбольш натхніла прыгажосць і таямнічасць горада Навагрудка. Замкавая гара, на якой мы пабывалі паслала нам такі моцны энэргетычны зарад, што ён надаў сіл на ўсё застаўшаеся падарожжа. На імгненне, ажна дыханне перахапіла, калі я апынулася перад старымі руінамі і Фарай Вітаўта. Адбітак часу, што вітае ў паветры над замкам як прывід, чаруе і нагадвае аб нашай слаўнай гісторыі. Дык вось жа адкуль браў надхненне Адам Міцкевіч для напісання сваіх твораў: "Радзiма Лiтва! Як здароўе, так ты, дарагая; як шмат цябе трэба цанiць, толькi той i спазнае, хто страцiў цябе. Усю красу тваю бачу дзiўную і сягоння апiсваю, бо па табе я сумую."
Як шмат усяго мы ўбачылі, як шмат усяго мы даведаліся, скажа толькі той, хто быў з намі. Дык, што не марнуйце час, Панове, ды выпраўляйцеся паглядзець на гэты цуд сваімі вачыма!
P. S. Шаноўнае Спадарства, вялікая просьба! Калі вы будзеце ў Навагрудку, пакіньце ў гэты раз сваю хатнюю калекцыю камянёў без кавалка Навагрудскага замка!

Марыя Булавінская